ESTEVAN DA GUARDA [B 1312 / V 917]
Rui
Gonçalvis, pero vos agravece porque vos travou en vosso cantar Joan'Eanes,
vej'eu el queixar de qual deosto lhi de vós recrece: u lhi fostes trobar
de mal dizer en tal guisa, que ben pod'entender quen quer o mal que aí lhe
parece.
Por én partid'este feito de cedo, ca de mal dizer non tirades
prol; e como s'én Joan'Eanes dol ja de vós, perdeu i vergonha e
medo, ca entend'el que se dev'a sentir de mal dizer que, a seu olho,
vir que pode log'acertar con seu dedo.
Pois sodes entendud'e havedes
vista, sabede agora catar tal razón, per que venha este feito a
perdón; e por parardes milhor a conquista, outorgad'ora, senhor, que vos
praz, se mal dizer no vosso cantar jaz, que o poedes tod'á nossa
vista!
ESTEVAN DA GUARDA [B 1316 / V 921]
Martín Gil, un homen
vil se quer de vós querelar: que o mandastes atar cruamente a un
esteo, dando-lh'açoutes ben mil; e aquesto, Martín Gil, parece a todos
mui feo.
Non no posso end'eu partir, pero que o ja roguei. que se
non queix'end'al Rei: ca se sente tan maltreito que non cuida én
guarir; e, Martín Gil, quen no vir, parece mui laid'e feito.
Tan
cruamente e tan mal diz que foi ferido entón, que teedes i cajón, s'ele
desto non guarece; e aqueste feit'é tal, Martín Gil, tan desigual, e ja
mui peior parece.
ESTEVAN DA GUARDA [B 1318 / V 923]
Do que eu
quigi, per sabedoría, d'Álvar Rodríguiz seer sabedor e dest'infante mouro
mui pastor, ja end'eu sei quanto saber quería per maestr'Alí, de que
aprendí que lhi diss'Álvar Rodríguiz assí: que ja tempo ha que o mouro
fodía.
Com'el guardou de frío e de fome este mouro, poi-lo ten en
poder, mai-lo devera guardar de foder, pois con el sempre alberga e
come; ca maestr'Alí jura per sa fe que ja d'Álvar Rodríguiz certo é que
fod'o mouro como fod'outr'home.
Alá guarde toda prol, en seu
seo, Álvar Rodríguiz, que pos en tomar daqueste mouro, que non quis
guardar de seu foder, a que tan moço veo; ca maestr'Alí diz que días
ha que sabe d'Álvar Rodríguiz que ja fod'este mouro a caralho
cheo.
ESTEVAN DA GUARDA [B 1320 / V 925]
En tal perfía qual eu
nunca vi, vi eu Don Foán con sa madr'estar; e, porque os vi ambos
perfiar, cheguei-m'a el e dixi-lhi logu'i: «Vencede-vos a quanto vos
disser, ca perfiardes non vos é mester con vossa madr', e perfiar
assí!».
E disse-m'el: «Sempre'esto houvemos d'uso, eu e mia madre, en
nosso solaz: de perfiarmos eno que nos praz; e quando m'eu de perfiar
escuso, assanha-se e diz-m'o que vos direi: "Se non perfías, eu te mal
direi, que sejas sempre maldito e confuso"».
E dix'eu: «Senhor, non
vos está ben de perfiardes, mais está-vos mal, con vossa madre». Diss'el:
«Nen mi cal, poi-lo ela por sa prol assí ten; ca se lh'eu dig': "Al tenho
de fazer", por ben ou mal tanto m'ha de dizer, ca, ena cima, perfiar me
convén.
E parávoas non han de falecer; mais tanto havemos de noite a
seer, que é meiada ou mui preto én».
ESTEVAN DA GUARDA [B 1323 / V
928-929]
Ja Martín Vaásquez da estrología perdeu feúza, polo
grand'engano das planetas, per que veo a dano, en que tan muito ante
s'atrevía; ca o fezeron sen prol ordinhar por egreja que lhe non queren
dar e per que lh'é defes'a jograría.
E pois esto, per que ant'el
vivía, lh'é defeso, des que foi ordinhado, oimais se ten el por
desasperado da prol do mester e da clerizía; e as planetas o tornaron
fol, sen egreja nen capela de prol e sen o mester per que
guarecía.
E ja de grado el renunçaría sas ordïis, per quant'eu hei
apreso, por lhe non seer seu mester defeso nen er ficar en tanta
peioría, como ficar por devaneador coroado, e (o que é peor) perder a
prol do mester que havía.
Ena coroa, que tapar quería, leixa crecer a
cient'o cabelo e a vezes a cobre con capelo, o que ant'el mui d'anvidos
faría. Máis del: quand'el a esperança perdeu das planetas, des i
logu'entendeu que per coroa prol non tiraría.
E no seu livro, per que
aprendeu astrología, logu'i prometeu que nunca per el máis
estudaría.
ESTEVAN DA GUARDA [B 1324 / V 930]
Com'avëeo a
Merlín de morrer per seu gran saber, que el foi mostrar a tal molher, que
o soub'enganar, per essa guisa se foi cofonder Martín Vaásquez, per quanto
lh'eu oí que o ten mort'üa molher assí, a que mostrou por seu mal seu
saber.
E tal coita diz que lhe faz sofrer no coraçón, que se quer
afogar, nen er pode, u a non vir, durar e, u torna d'i, o faz
esmorecer; e, per saber que lh'el mostrou, o ten tan coitado, que a morrer
convén de mort'estrãia, que ha padecer.
E, o que lh'é máis grave de
temer, per aquelo que lh'el foi ensinar, diz que sabe que o
pod'ensarrar en tal logar u convén d'atender atal morte de qual morreu
Merlín, u dará vozes, fazendo sa fin, ca non pod'el tal
mort'estraecer.
ESTEVAN DA GUARDA [B 1325 / V 931]
Ora é ja
Martín Vaásquez certo das planetas que tragía erradas, Mars e Saturno, mal
aventuradas, cujo poder trax en si encoberto: ca per Mars foi mal
chagad'en peleja, e per Saturno cobrou tal egreja sen prol nen üa en logar
deserto.
Outras planetas de boa ventura achou per vezes en seu
calandairo; mais das outras que lh'andan en contrairo, cujo poder aínda
sobr'el dura, per üa delas foi mui mal chagado e pela outra cobrou
priorado, u ten lazeira en logar de cura.
El rapou barva e fez gran
coroa e cerceou seu topete espartido e os cabelos cabo do
oído, cuidand'haver per i egreja boa; mais Saturno lha guisou de tal
renda, u non ha pan nen vinho d'oferenda nen de herdade milho pera
borõa.
E pois el é prior de tal prevenda, convén que leix'a cura e
atenda a capela igual da sa pessoa.
ESTEVAN FAIÁN [B
1561]
Fernán Díaz, fazen-vos entender que casariades desta dona
ben; e nós teemos que vos é mal sén per quant'esto que vos quero
dizer: porque a dona é de terra tal, Don Fernando, que, per ben nen per
mal, non poderedes i un hom'haver
ante; faredes i vosso prazer en
quererdes con tal dona casar, Fernan Díaz? Ca é de tal logar que non
podedes, per nen un poder, haver nulh'home, ca as gentes son de tal
natura, se Deus mi pardón, que non querran i su vós guarecer.
E sei,
Don Fernando, per quant'aprendí, non poderedes esta dona haver, ca seus
vassalos, com'ouço dizer, non queren hom'estranho sobre si; ca dizen que
sabedes lousinhar home deant'e sabedes buscar gran mal detrás a muitos,
com'oí.
ESTEVAN FERNÁNDEZ BARRETO [B 1611 / V 1144]
Don
Estev'Eanes, por Deus mandade a Roí Paáez, logo este día, que, se quiser
ir a Santa María, que se non vaa pela Trïidade, ca mi dizen que lhe ten
Fernán Dade ciada feita pela Gafaría.
Se a romaría fazer
quiser, como a sempre fazer el soía, outro caminho cate toda vía; ca o
da Trïidade non lh'é mester, ca dizen que Fernán Dade lhe quer meter ciada
pela Gafaría.
E, cada que el vén a Santarén, sempre aló vai fazer
romaría; e da Trïidade, per u soía d'ir, mandade que se guard'el mui
ben, ca dizen que Fernán Dade lhe ten ciada feita pela
Gafaría.
FERNÁN GARCÍA ESGARAVUNHA [B 1510]
Nenguén-min, que
vistes mal doente de mao mal, ond'houver'a morrer, eu puj'a mão en el, e
caente o achei muit', e mandei-lhi fazer mui boa cama, e adormeceu; e
espertou-s'e cobriu-s'e peeu, e ora jamais guarido se sente.
Achei-o
eu jazer desacordado, que non cuidei que podesse guarir; e, pois eu vi que
era mal coitado, mandei-o ben caentar e cobrir; e, des que s'el ben
coberto sentiu, estornudou tres peidos e guariu ja-quanto máis, e é máis
arriçado.
Achei-o eu mal doente, u jazía desacordado todo con o
mal; e non cuidava que guarecería; mais a mercee de Deus quanto
val! que, u sa gente del desasperou, feriu tres peidos e determinhou e
conhoceu, ca ja non conhocía.
Deste mal non cuidei que
guarecesse, pero mandei-lhi fazer üa ren: que aquel día per ren non
comesse e se deitasse e se cobrisse ben; e el deitou-se e
cobriu-s'entón, e peeu ben e houve coraçón pois de bever, e dix'eu que
bevesse.
FERNÁN GARCÍA ESGARAVUNHA [B 1511]
Esta ama, cuj'é
Joán Coelho, per bõas manhas que soub'aprender, cada u for, achará bon
conselho: ca sabe ben fiar e ben tecer e talha mui ben bragas e
camisa; e nunca vistes molher de sa guisa que máis limpia vida sabia
fazer;
ant', é hoje das molheres preçadas que nós sabemos en nosso
logar, ca lava ben e faz bõas queijadas e sabe ben moer e amassar e
sabe muito de bõa leiteira. Esto non digu'eu por ben que lhi queira, mais
porque ést'assí, a meu cuidar.
E seu marido, de crastar verrões, non
lh'achan par, de Burgos a Carrión, nen a ela de capar
galiões fremosament', assí Deus mi pardón. Tod'esto faz; e cata ben
argueiro e escanta ben per olh'e per calheiro e sabe muito bõa
escantaçón.
Non acharedes, en toda Castela, graças a Deus, de que mi
agora praz, melhor ventrulho nen melhor morcela do que a ama con sa mão
faz; e al faz ben, como diz seu marido; faz bon souriç'e lava ben
transsido e deita ben galinha choca assaz.
FERNÁN PÁEZ DE
TAMALANCOS [B 1334 / V 941]
Jograr Saco, non tenh'eu que fez
razón quen vos pos nome jograr e vos deu don; máis guisado fora saqu'e
jograr non. Assí Deus m'ampar, vosso nome
vos dirá quen vos chamar Saqu'e non
jograr.
Rodrig'Airas vo-lo diss'e fez mal sén, pois que vós non
citolades nulha ren; ar havede nome saqu', e será
ben. Assí Deus m'ampar, vosso nome vos dirá
quen vos chamar Saqu'e non jograr.
Quen
vos Saco chamar, prazerá a nós; e dira-vo-lo ben lheu quen vos en cos vir
tirá-los nadigões após vós. Assí Deus
m'ampar, vosso nome vos dirá quen vos
chamar Saqu'e non jograr.
Quen a vós
chamou jograr a pran mentiu, ca vej'eu que citolar non vos oíu nen os
vossos nadigões non os viu. Assí Deus
m'ampar, vosso nome vos dirá quen vos
chamar Saqu'e non jograr.
FERNÁN
PÁEZ DE TAMALANCOS [B 74]
Con vossa graça, mia senhor fremosa, ca me
quer'eu ir e venho-me vos espedir, porque mi fostes traedor: ca,
havendo-mi vós desamor, u vos amei, sempr'a servir, des que vos vi, e des
entón, m'houvestes mal no coraçón.
Pero de vós é a min peor, porque
vos vej'assí falir: que eu ben poderei guarir oimais sen vós, ca mui
milhor dona ca vós hei por senhor e que non sabe assí mentir; que fara
adur tal traïçón sobre seu home, sen razón.
E veeredes qual
amor vos eu fazía, pois partir me vin de vós; e descobrir- -vos-hei dun
voss'entendedor vilão, de quen vós sabor havedes, e a quen
pedir foste-la cinta; por én non vos amarei nulha sazón.
FERNÁN
PÁEZ DE TAMALANCOS [B 75 e 1336 / V 943]
Non sei dona que
podesse valé-la que eu amei, nen que eu tanto quisesse por senhor, das
que eu sei, se a cinta non presesse, de que mi lh'eu despaguei: e por
esto a cambei.
Pero mi ora dar quisesse quant'eu dela desejei e mi
aquel amor fezesse, por que a sempr'aguardei, cuido que lho non
quisesse, tan muito me despaguei dela, poi-la cinta achei.
Nen ar
sei prol que m'houvesse seu ben; e al vos direi: se a por atal
tevesse, quando m'a ela tornei, juro que o non fezesse, ca tenho que
baratei ben, pois me dela quitei,
ca muito per hei a messe con
melhor senhor; e sei de mí que a servirei.
FERNÁN PÁEZ DE
TAMALANCOS [B 1337 / V 994]
Quand'eu passei per Dormãa preguntei por
mia coirmãa, a salva e paaçãa. Disseron:
«Non é aquí essa, alhur buscade vós
essa; mais é aquí a
abadessa».
Preguntei: «Per caridade, u é d'aquí salvidade, que
sempr'amou castidade?». Disseron: «Non é aquí
essa, alhur buscade vós
essa; mais é aquí a
abadessa».
FERNÁN RODRÍGUEZ DE CALHEIROS [B 1332 / V
939]
Agora oí düa dona falar, que quero ben, pero a nunca vi, por
tan muito que fez por se guardar: pois molher, que nunca fora
guardada, por se guardar de maa nomeada, fechou-s'e poso Vela sobre
si.
Aínda d'al o fezo mui melhor, que lhi devemos máis a
gradecer: que nunca end'houve seu padre sabor nen lho mandou nunca, pois
que foi nado; e, a pesar dele, sen o seu grado, non quer Vela de sobre si
tolher.
|